ساختار پایان نامه در علوم پزشکی ۱۴۰۱ [اصلی ترین بخش ها✅]
انجام پایان نامه همیشه برای دانشجویان معضلی اساسی بوده و از همان ابتدای انتخاب عنوان تا اجرای کامل کار و نوشتن فصول مختلف آن طبق فرمت ساختار پایان نامه تعریف شده، استرسی مضاعف برایشان در بردارد. در کشور ما علاوه بر دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکترا)، انجام پایان نامه برای دانشجویان مقطع دکترای حرفه ای (پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی) نیز الزامی بوده و جزو کوریکولوم آموزشی ایشان تعریف شده است (برای اینکه بیشتر در مورد دکترای حرفه ای پزشکی چیست بدانید به مطلب بلاگ ما در این مورد مراجعه نمایید). بنابراین این دانشجویان نیز باید در مقطع زمانی قبل از شرکت در آزمون پیش کارورزی (پره انترنی) با انتخاب موضوعی مناسب و تصویب پروپوزال پایان نامه خود، اجرای پایان نامه را شروع کنند.
پیشنهاد ویژه : در دوره پایان نامه نویسی وامو گروپ صفر تا صد پایان نامه نویسی به شما آموزش داده می شود .
فصل بندی پایان نامه به چه صورت است؟
به طور کلی فصل بندی پایان نامه در حیطه علوم پزشکی در پنج فصل اصلی و مهم انجام می شود که در ساختار پایان نامه شامل این موارد است:
فصل اول: کلیات
فصل دوم: بررسی متون
فصل سوم: روش بررسی
فصل چهارم: یافته ها
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
هرکدام از این موارد خود شامل زیرمجموعه هایی می باشد که در ادامه برایتان توضیح می دهیم.
نکات مهم پایان نامه نویسی در فصل اول:
این فصل از ساختار پایان نامه شامل موارد زیر است:
۱. مقدمه:
همانطور که از اسمش هم پیداست در این قسمت برای اینکه مخاطب با موضوع پایان نامه آشنا شود شروع به مقدمه چینی می کنیم و در مورد زمینه تحقیق توضیحاتی ارائه می دهیم.
۲. بیان مساله، اهمیت مسئله و ضرورت تحقیق:
در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه ای مستدل و با آمار و ارقام تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح می دهیم.
۳. سئوالات پژوهش و یا فرضیه ها:
در این قسمت از ساختار پایان نامه سوالاتی که در زمینه موردنظر در ذهن مان وجود دارد و به همان دلیل این طرح را نوشته و اجرا نموده ایم می نویسیم. اگر مطالعه از نوع تحلیلی می باشد، در این قسمت فرضیاتی را نیز که با توجه به مطالعات قبلی خود در ذهن داریم می نویسیم.
۴. اهداف/ فرضیات:
اهداف اصلی، اختصاصی، فرعی و کاربردی را به همان ترتیبی که در پروپوزال ذکر شده تدوین می کنیم.
۵. تعریف واژه ها (نظری – عملی):
در هر کار تحقیقاتی یک سری واژه ها وجود دارند که باید تعریف شوند تا ذهن مخاطب سردرگم نشود و بداند که در این مطالعه با چه متغییرهایی روبرو می باشد.
مروری بر مطالعات قبلی در فصل ۲:
در این فصل از ساختار پایان نامه سیر تاریخی و پیشینه تحقیقات مشابه را در طی حداکثر ۱۰ سال گذشته و به ترتیب از قدیم به جدید یا از جدید به قدیم می نویسیم. چه مواردی از مطالعات قبلی برای ما مهم هستند؟ نام نویسنده اول مقاله، سال انتشار، کشور یا منطقه موردمطالعه، هدف و روش انجام آن تحقیق، جامعه مورد مطالعه و نتایج اصلی تحقیق و نتیجه گیری کلی آن.
فصل ۳: طرز تهیه (رسپی) یا روش بررسی
در این فصل از ساختار پایان نامه موارد زیر را باید به تفصیل ارائه دهیم:
- ابتدا تمام متغیرهای مورد بررسی در این مطالعه را در یک جدول آورده و نقش، تعریف عملی و مقیاس اندازه گیری آنها را علامتگذاری می کنیم. این متغییرها باید عینا همان هایی باشند که در پروپوزال اولیه ذکر شده بودند.
- نوع مطالعه ای که انجام شده باید حتما ذکر شود مثلا مطالعه توصیفی بوده یا تحلیلی و یا کارآزمایی بالینی و سایر موارد
- جمعیت مورد مطالعه ما شامل چه کسانی بوده است؟ همچنین تعریف جامعه مورد مطالعه، معیارهای ورود و خروج یا عدم ورود، روش نمونه گیری، حجم نمونه و شیوه محاسبه آن با ذکر رفرنس مطالعه مورد نظر در این قسمت نوشته می شود.
- مکان و زمان انجام مطالعه: اینکه مطالعه در چه بازه زمانی و در چه مکانی اجرا شده است نیز باید به طور دقیق نوشته شود.
- روش جمع آوری داده ها: داده های موردنیاز خود را به چه صورت به دست آورده ایم؟ آیا از پرسشنامه ای یا چک لیستی استفاده کرده ایم؟ اگر جواب مثبت است در مورد آن پرسشنامه و روایی و پایایی یا اعتبارسنجی ش باید توضیحات مستندی ارائه دهیم. همچنین اگر از چک لیستی استفاده می کنیم آیا تمام متغییرها را پوشش داده ایم؟
- روش اجرای طرح به چه صورت بوده است؟ که این قسمت بستگی دارد به نوع مطالعه. اگر کارآزمایی بالینی است باید به نحوه تقسیم تصادفی، نحوه همسان سازی، نحوه پیگیری، و نحوه مداخله دقیقا اشاره شود.
- در قسمت ملاحظات اخلاقی باید به تصویب طرح در کمیته اخلاق دانشگاه اشاره شود و ذکر کد اخلاق نیز ضروری است. اگر مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی بوده باید کدثبت کارآزمایی نیز در این قسمت ذکر شود.
- روش تجزیه و تحلیل داده ها: از چه نرم افزار اماری برای آنالیز استفاده شده و چه آزمونهایی برای اینکار بکار گرفته شده است.
- مشکلات و محدودیتهای طرح: اگر در حین اجرای کار با مشکل یا محدودیتی مواجه شده اید و یا عدم همکاری بیماران وجود داشته و یا هر دلیل دیگری منجر به ایجاد مشکلاتی در اجرای طرح شما شده است باید در اینجا توضیح دهید.
فصل ۴ پایان نامه : چه نتایجی از این تحقیق به دست آورده اید؟
در این فصل شما به عنوان محقق و مجری این طرح باید به صورتی کاملا بیطرف، فقط نتایج به دست آمده را ارائه دهید و طبق اهداف و فرضیات تعیین شده آنها را به ترتیب گزارش نمایید.نتایج مقایسه و آزمونهای آماری و سطح معنی داری آنها ( مقدار P) بر حسب نوع مطالعه و اهداف و فرضیات ذکر شود اما در این فصل هیچ گونه نتیجه گیری نهایی و توجیهی صورت نمی پذیرد و اینکار مربوط به به فصل بعدی (بحث و نتیجه گیری ) می شود.
نکات مهم پایان نامه نویسی در فصل ۴ که باید به آن دقت کرد:
به طور کلی در ساختار پایان نامه یافته های بدست آمده به این ترتیب سازماندهی و ارائه می شوند:
- معرفی افراد تحت مطالعه بر حسب متغیرهای زمینه ای مورد نظر (مثلاً سن و جنس)
- فراوانی متغیرهای مستقل در گروههای مطالعه ( مثلاً درصد سیگاریها در هر گروه )
- فراوانی متغیر وابسته بر حسب فراوانی متغیرهای مستقل و با توجه به مطالعه و اهداف (مثلاً فراوانی کووید-۱۹ در گروه سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری)
- انجام و ارائه آزمونهای آماری بر حسب نوع مطالعه، اهداف و فرضیات
در ساختار پایان نامه نتایج به چه صورت باید ارائه گردد: در سه قالب متن، جدول و نمودار
چه زمانی از متن استفاده می شود؟ زمانی که با بیان ساده و غیر ریاضی نتایج می توان کاملا منظور خود را به خواننده رساند. مثلاً اینکه از بین افراد مورد بررسی ۴۵درصد مرد و بقیه زن بودند، همین کافیست که در متن نوشته شود و نیازی به جدول و نمودار نیست.
اما جدول زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که حجم اطلاعات آماری و داده ها بالاست و نوشتن به صورت متنی می تواند باعث گیج شدن خواننده شود. در این صورت بایستی این نتایج دسته بندی و تنظیم شوند و در قالب جدولهای مناسب ارائه گردند.
تنظیم جدول پایان نامه چگونه است ؟
- هر جدول دارای سطر و ستون جمع باشد .
- محتوای جداول (عناوین سطرها و ستون ها و ارقام مندرج و درصدها و .. ) واضح و بامعنی باشد. در صورت استفاده از علائم اختصاری، شرح این علائم بایستی در زیر جدول و با حروف ریزتر آورده شود.
- جداول فارسی از راست به چپ تنظیم می شوند.
- برای طبقه بندی متغییرها باید به این مطلب توجه داشت که این طبقه بندی زمینه علمی دارد یا خیر؟ مثلاً برای کولونوسکوپی می توان طبقات سنی کمتر از ۴۵ سال ، و بالاتر از ۴۵ سال را داشت.
- در صورتی که هدفمان در نهایت مقایسه نتایج خود با دیگران است باید طبقه بندی در نتایج ما هم مطابق همان الگو باشد.
- تعداد طبقات نباید زیاد کم باشد و نه آنقدر زیاد که تجزیه و تحلیل را مشکل کند.
- در جداولی که آزمون آماری انجام شده، نوع تست بکار رفته و مقدار آن و مقدار P ( مثلاً ۰۵/۰ ≤ P) ذکر شود.
تصویر و نمودار:
گاهی اوقات آوردن نتایج در جدول نمی تواند به قدر کافی در تفهیم اطلاعات به خواننده کمک کند در اینجا نمودار کمک کننده است.
فصل ۵ پایانه نامه : بحث و نتیجه گیری کلی و پیشنهادات
بحث و نتیجه گیری:
در این فصل که قسمت آخر پایان نامه محسوب می شود بایددر مورد نتایج ارائه شده در فصل قبل بحث و آنها را تفسیر نمایید. باید نتیجه گیری خود از یافته ها و علل مغایرت یا همسو بودن آنها با سایر مطالعات را در این قسمت تفسیر و توجیه کنید و اعلام کنید که تا چه حد در اثبات فرضیه (فرضیات ) خود موفق بوده اید؟ اگر بین یافته های شما و سایرین مشابهت یا تناقض هایی وجود دارد شامل چه مواردی می باشند و چگونه آنها را توجیه می کنید؟ و در قسمت آخر این فصل نیز به نتیجه گیری کلی کار خود می پردازید. این فصل در واقع مهارت شما را به عنوان محقق و مجری اصلی آن طرح نشان می دهد که تا چه حد می توانید ارتباط بین عوامل مختلف و تعمیم نتایج را برای خواننده شفاف سازی نمایید.
نکات مهم پایان نامه نویسی در فصل پنجم :
در فصل پنجم تنها نتایجی مورد بحث قرار می گیرند که در فصل یافته ها (۴) به آن اشاره شده باشد.
- اینکه بتوانیم یافته های خود را با سایر مطالعات مقایسه کنیم و نتایج را به جامعه هدف تعمیم دهیم بستگی دارد به روش مطالعه و طراحی آن
پیشنهادات:
این قسمت با توجه به نتایج و به صورت زیر می توان تدوین کرد:
- پیشنهادات برای بکارگیری یافته های تحقیق در بالین
- پیشنهادات برای زمینه ها یا موضوعات جدیدی که برای تحقیقات بعدی ایجاد شده
انتهای پایان نامه را چه شکلی بنویسیم ؟ : فهرست منابع
در نهایت هر پایان نامه باید یک فهرست منابع داشته باشد که تمام مطالعاتی که از آنها استفاده شده است در این فهرست و طبق فرمت درخواستی آورده شده باشد. دانشگاههای مختلف ممکن است استایل های متفاوتی را برای رفرنس نویسی درخواست کنند که باید طبق همان الگو انجام شود.
( برای اینکه در مورد رفرنس نویسی و پروپوزال نویسی بیشتر بدانید به دوره رفرنس نویسی و چگونه پروپوزال بنویسیم ما مراجعه نمایید )
موارد مهم دیگر در پایان نامه نویسی :
اما موارد دیگری هم هستند که علاوه بر پنج فصل اصلی برای ارائه یک پایان نامه و تایید برای دفاع از آن باید آماده شوند که شامل موارد زیر هستند:
- چکیده: بعد از اینکه این فصلها نوشته شدند باید کل مطالب در حد یک تا یک و نیم صفحه یا بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کلمه به صورت خلاصه آماده شود که شامل مقدمه و هدف، روش انجام ، نتایج و نتیجه گیری نهایی می باشد. این چکیده هم به صورت فارسی و هم به صورت انگلیسی آماده و ارائه می شود.
- در هر ساختار پایان نامه باید یک فهرست مطالب در آغاز خود داشته باشد که شامل فهرست رئوس مطالبی است که در متن اصلی آمده است
- فهرست جداول (شامل شماره و عنوان جدولها) و فهرست تصاویر یا نمودارها (شامل شماره و عنوان پیوستها) نیز باید بعد از فهرست مطالب آورده شوند تا پیداکردن آنها آسانتر شود.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
پیش دفاع پایان نامه چیست؟ در جلسه پیش دفاع چه بگوییم؟ [ موفق عمل کن ]
ارسال همزمان مقاله به چند مجله [ آیا صحیح است؟ ]
چگونه رزومه انگلیسی بنویسیم ؟ [ در کمترین زمان قبول شو ]
نحوه نوشتن روش تحقیق در پایان نامه [ ۰ تا ۱۰۰ فصل سوم ]
پیدا کردن موضوع برای مقاله علمی پژوهشی [ مناسب و جذاب ]
اهمیت و ضرورت تحقیق را چگونه بنویسیم ؟ [ نکات طلایی ]
4 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
میشه لطفا بگید توی دوره چه چیزایی آموزش داده میشه؟
سلام روزبخیر. توی سایتهای دانشگاه هامون جایی هست که فرمت خاص پایان نامه رو داشته باشه یا اینکه نمونه ای گذاشته باشن برای الگوبرداری؟
سلام خدمت شما. بله معمولا در سایت هر دانشکده ای یک قسمت پژوهشی (معاونت پژوهشی دانشکده) وجود داره که اونجا فرمهای خالی رو میذارن. برای داشتن نمونه یک پایان نامه اتمام یافته میتونین از کتابخونه دانشگاهتون پرس و جو کنین یا از دوستانی که قبل از شما دفاع کردن بخوایین. موفق باشین