چه کسانی می توانند مقاله بنویسند؟ [معیارهای قرارگیری در لیست نویسندگان]

وقتی نتایج کار تحقیقاتی شما آماده می شود این سوال پیش می آید که حالا چه کسانی می توانند مقاله بنویسند؟ معیارهای قرارگیری در لیست نویسندگان یک مقاله علمی کدام است؟ انتشار نتایج کار تحقیقاتی به صورت مقاله و دیده شدن و استفاده علمی از آن توسط سایر محققان، نهایی ترین درجه آکادمیک برای یک محقق است. اما چگونه یک مقاله علمی خوب بنویسیم که قرار گرفتن نام ما به عنوان نویسنده در آن مایه مباهات و افتخارمان باشد؟

براییاینکه بیشتر در این مورد بخوانید پیشنهاد می کنیم مطلب چگونه تحقیق بنویسیم را نیز از بلاگ وامو بخوانید.

دوره آفلاین نگارش آکادمیک را از وامو تهیه کنید تا برای نوشتن یک مقاله خوب به شما کمک کند ، برای ورود به دوره روی تصویر زیر کلیک کنید .

چه کسانی می توانند مقاله بنویسند؟ چهار معیار قرارگیری در لیست نویسندگان یک مقاله علمی

باتوجه به تمام مشکلات و تضادهایی که بین محققان برای احراز شرایط نویسندگی وجود دارد، کمیتهٔ بین‌المللی ادیتورهای مجلات پزشکی (ICMJE) برای پاسخ به این سوال که چه کسانی می توانند مقاله بنویسند،چهار معیار را مطرح می‌کند (Authorship criteria). هر فردی باید این معیارها را داشته باشد تا ‌عنوان Author یا نویسنده را بگیرد.

این معیارها عبارتند از:

1. مشارکت قابل‌توجه (substantial contribution) در طراحی و ایده پردازی مطالعه (Concept & Design) یا جمع‌آوری داده‌ها یا تحلیل و تفسیر آنها
2. نگارش نسخهٔ اول مقاله یا اصلاح آن به صورت قابل‌توجه و تأثیرگذار از نظر علمی
3. مطالعه و تأیید نسخهٔ نهایی و کامل مقاله
4. اطمینان از اینکه هر نویسنده ای در مورد نقش خود و دیگر نویسندگان اطلاعات کافی داشته و می تواند در صورت هرگونه سوال یا بحث احتمالی در مورد حل و پاسخگویی به آنها آمادگی کافی داشته باشد.

نکات مهم:

• اما مهمترین معیارهای قرارگیری در لیست نویسندگان یک مقاله علمی کدام است ؟ در پاسخ به این سوال که چه کسانی می توانند مقاله بنویسند و معیارهای نویسندگی مقاله را دارند باید توجه داشت که این افراد علاوه بر پاسخ‌گویی در موردبخش‌های مربوط به خود، باید در مورد اینکه چه نویسندگانی مسئول کدام قسمت‌های یک مقاله هستند اطلاعات کافی داشته باشند.
• همۀ افرادی که بعنوان نویسنده انتخاب شده‌اند باید هر چهار معیار نویسندگی را دارا باشند
• بنابراین بطور خلاصه چه کسانی می توانند مقاله بنویسند؟ تمامی کسانی که دارای این چهار معیار باشند باید به عنوان نویسندگان آن مقاله درنظر گرفته شوند.
• کسی که تنها در جذب بودجه، جمع آوری داده‌ها، کمک‌های فنی و تکنیکی، همکاری در نگارش و نظارت کلی گروه تحقیقاتی، شرکت کرده باشد نمی تواند به عنوان نویسنده مقاله شناخته شود.
• باید از بقیه افرادی که این چهار معیار اصلی از معیارهای قرار گرفتن در لیست نویسندگان را ندارند در بخش «تشکر و قدردانی» یا Acknowledgement نام برده شود.

تا اینجا گفتیم که چه کسانی می توانند مقاله بنویسند و معیارهای قرارگیری در لیست نویسندگان یک مقاله علمی کدام است؟ حال در مورد نقش نویسندگان مختلف و ترتیب اسامی آنها صحبت خواهیم کرد.

نویسندگان یک مقاله به این چند دسته تقسیم می شوند:

۱ -نویسنده اول یا First author

۲ -نویسنده مسئول یا Corresponding author

۳ -نویسندگان همکار یا Co-authors

اما حالا ببینیم چه کسی می تواند نویسنده مقاله علمی باشد؟

برای تعیین اینکه کدام نویسنده چه نقشی را بپذیرد و ترتیب نام نویسندگان به چه صورت باشد قانون خاصی وجود ندارد و بستگی به تصمیم تیم محققان دارد. بهتر است این مساله قبل از شروع پروژه تحقیقاتی کاملا شفاف و مشخص شود. می گویند جنگ اول به از صلح آخر! پس برای اینکه در زمان ارسال مقاله به مجله به مشکلی برخورد نکنید، در همان ابتدای راه با تیم تحقیقاتی مشورت و تصمیم گیری کنید! و فقط کسانی را درلیست قرار دهید که معیارهای قرار گرفتن در لیست نویسندگان را تماما داشته باشند.

در مورد نویسنده اول هم قانونی وجود ندارد. ولی معمولا فردی نویسنده اول قرار می‎گیرد که بیشتر از بقیه در جمع آوری داده‎ها و انجام مراحل مختلف کار نقش داشته و نسخه اول مقاله را نوشته باشد.

در مورد پروژه های دانشجویی و مقالات استخراج شده از پایان نامه ها معمولا دانشجو باتوجه به نقشی که در مراحل مختلف کار دارد به عنوان نویسنده اول درنظر گرفته می شود و استاد راهنما معمولا به عنوان اسم آخر و نویسنده مسئول قرار می‎گیرد.

نویسنده مسئول طرف مکاتبات با مجلات و مسئول پاسخگویی به سوالات و داوریها می باشد و معمولا کسی را به عنوان نویسنده مسئول انتخاب می کنند که بیشتر از بقیه به موضوع پروژه اشراف دارد. نام نویسنده مسئول ممکن است هرجایی از اسامی قرار بگیرد حتی آخرتر از همه نویسندگان.

گاهی تیم نویسندگان به این نتیجه می رسند که بجز نویسنده اول و مسئول که در موردشان تصمیم گیری می کنند ترتیب نام سایر نویسندگان یا نویسندگان همکار Co-authors را بر اساس میزان مشارکت آنها در پروژه تحقیقاتی انتخاب کنند و یا به ترتیب حروف الفبا.

نویسندگان همکار (Co-authors) که کسانی غیر از نویسنده اول و مسئول هستند باید در تالیف، تایید نسخه نهایی و اطمینان از صحت اطلاعات درج شده در مقاله همکاری و مشارکت کافی داشته باشند.

نکته:

اگر کسی خود را واجد معیارهای نویسندگی یک مقاله نمی داند می تواند از نویسنده بودن در یک مقاله انصراف بدهد.

چه کسانی نمی توانند نویسنده مقاله باشند؟

تا اینجا گفتیم چه کسانی می توانند مقاله بنویسند و جزو لیست نویسندگان باشند، حالا ببینیم چه کسانی نمی توانند نویسنده مقاله باشند؟

مواردی هست که معیارهای نویسندگی مقاله علمی را ندارند و در صورت گذاشتن نام آنها به عنوان نویسنده، اخلاق در پژوهش زیرپا گذاشته می شود:

۱- نویسنده مهمان یا Guest author:‌ گاهی نویسندگان برای اینکه اعتبار بیشتری به مقاله خود بدهند، از نام افراد به واسطه افتخارات یا شهرت آنها استفاده می کنند در حالی که فرد مهمان هیچ نقشی در مقاله نداشته است.
۲- هدیه کردن یا Gift author: گاهی برای اینکه به یک دوست یا همکار لطف کنید به عنوان هدیه اسم وی را به نویسندگان مقاله خود اضافه می کنید! اینکار هم اساسا اشتباه است.
۳- نویسنده غایب یا Ghost author:‌ بعضی اوقات افرادی در روند تهیه مقاله نقشی داشته اند اما معیارهای نویسندگی مقاله را بطور کامل ندارند مثلا فقط نظریه اصلاحی به شما داده اند یا هماهنگی برای جمع آوری داده انجام داده اند و یا یک شرکت بازرگانی یا دارویی هستند. این افراد اگر به لیست نویسندگان اضافه شوند به عنوان نویسنده غایب یا روح خوانده می شوند.

سخن آخر:

۱-همیشه یادتان باشد همان ابتدای کار تحقیقاتی، سنگهای خود را با اعضای تیم وابکنید! یعنی در مورد نقش و ترتیب نام نویسندگان مقاله نهایی همان اول تصمیم بگیرید.یکبار با کل تیم مرور کنید که چه کسانی می توانند نویسنده یک مقاله باشند.
۲-نویسنده مسئول یک مقاله بودن مسئولیت بزرگی است پس اگر توانایی آن را دارید این نقش را بپذیرید.
۳-به هیچ وجه اسامی کسانی را که چهار معیار اصلی نویسندگی را ندارند در مقاله خود نیاورید.

موفق باشید.