چگونه پایان نامه را شروع کنم؟ هفت خوان رستم!
پایان نامه در واقع پایانی ست برای یک دوره تحصیلی. آخرین کاری که به عنوان یک دانشجو باید انجام شود تا فارغ التحصیل شوید اجرای یک پایان نامه است. چرا پایان نامه اهمیت دارد؟ چون ممکن است اولین و یا آخرین کار تحقیقاتی شما باشد و در طی انجام آن است که شما با روش تحقیق بیشتر آشنا می شوید. اما مثل هرکار دیگری، سوال اولی که به ذهن فرد می رسد این است که چگونه پایان نامه را شروع کنم؟ سوالی که برای خیلیها بسیار استرس زاست و تا حد امکان آن را به تعویق می اندازند. اما بالاخره این کار را باید انجام داد، به اصطلاح “قورباغه تو قورت بده!”. اما پاسخ این است که مثل هرکار دیگری ابتدا باید در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشید و توانمندی هایی کسب کنید سپس کار را شروع کنید. برای اینکه بیشتر در مورد نوشتن پایان نامه بدانید، به دوره جامع صفر تا صد پایان نامه نویسی مراجعه کنید.
اینجا لازم است تاکید کنیم که پایان نامه یک کار تحقیقاتی است، چه در مقطع دکترای حرفه ای، چه در مقطع ارشد یا دکترای تخصصی (بالینی و علوم پایه)، از طرف دیگر یک کار آموزشی هم هست یعنی در کوریکولوم اموزشی علوم پزشکی، پایان نامه به عنوان واحد آموزشی آورده شده و نمره ای به آن تعلق می گیرد. هرچند نمره پایان نامه در معدل کل دانشجو محاسبه نمی شود اما باید به حد قابل قبولی رسیده باشد تا قابل ارائه باشد. در مقاطع ارشد و دکترای تخصصی، استخراج مقاله از پایان نامه و پذیرش آن در مجلات علمی قابل قبول برای انجام دفاع از پایان نامه ضروری بوده و بدون آن دانشجو فارغ التحصیل نخواهد شد. بنابراین شما به عنوان یک دانشجو برای نوشتن و اجرای پایان نامه نیاز به دانستن روش تحقیق و پیش نیازهایی مانند آن دارید. اما نقطه آغاز کجاست؟ در این مطلب باهم مراحل مختلفی را که برای شروع پایان نامه لازم است مرور می کنیم. هرچه بیشتر در این مورد بدانید بهتر از عهده آن برآمده و استرس کمتری خواهید داشت.
خوان اول از هفت خوان رستم: انتخاب موضوع پایان نامه
به جرات می توان گفت این مرحله بسیار اساسی و از سخت ترین قسمتهاست. در این اقیانوس اطلاعاتی که ما در آن زندگی می کنیم، پیدا کردن موضوع مناسب برای پایان نامه کار سختی است اما برای اینکه به این سوال که چگونه پایان نامه را شروع کنم؟ پاسخ بدهیم باید در قدم اول به چند سوال در ذهن خود پاسخ دهید:
-به چه حوزه ای در علوم زیست پزشکی علاقه دارید؟
-چقدر در مورد حوزه مورد علاقه خود اطلاعات دارید؟ چقدر در مورد آن مطالعه کرده اید؟
-آیا در آن حیطه موضوعاتی وجود دارد که خلاقانه تر و با نوآوری بیشتری باشد و کمتر روی آن کار شده باشد؟
-آیا از نظر اجرایی می توانید موضوع موردنظر را در محیطی که هستید اجرا کنید؟ آیا امکانات و تسهیلات موردنیاز در دسترس شما هست؟
فرض کنید حالا در مرحله ای هستید که حوزه موردنظر خود را پیدا کرده اید، درمورد آن مطالعه کرده اید، و می دانید که در دانشگاهتان امکانات لازم برای کار در آن حوزه وجود دارد، حالا چکار باید بکنید؟ اینجا نوبت محدود کردن موضوع است یعنی باید یک موضوع شفاف و دقیق را از بین موضوعات آن حیطه انتخاب کنید. اما چطور این کار را انجام دهیم؟ چند راه خوب وجود دارد:
اولین توصیه این است که با متخصصین و اساتید صاحب نظر در آن فیلد مشورت کنید. این افراد بهترین کسانی هستند که هم می توانند در مورد ایده پژوهشی شما نظر بدهند و هم در مورد نحوه اجرا و یا قابلیت اجرای آن کمک کنند.
به غیر از آن شما باید در پایگاههای اطلاعاتی مختلف در مورد موضوع موردنظر خود سرچ کنید و مطالعات مشابه قبلی را بخوانید.
برای اینکه بیشتر در مورد نوشتن پروپوزال تحقیقاتی بدانید به مطلب چگونه پروپوزال بنویسیم در بلاگ وامو مراجعه کنید.
خوان دوم: نوشتن پروپوزال تحقیقاتی
برای نوشتن پروپوزال تحقیقاتی شما نیاز به اطلاعاتی دارید که از مطالعات دیگران به دست آورده اید و نیز به اطلاعاتی که از مشورت با اساتید و متخصصین جمع آوری کرده اید. هر پروپوزال تحقیقاتی در واقع یک نوع درخواست اصولی از دانشگاه یا موسسه ای است که قرار است کار شما را تایید کند و بودجه آن را تامین نماید. برای اینکه بیشتر با نوشتن پروپوزال آشنا شوید به دوره جامع صفر تا صد پروپوزال نویسی مراجعه نمایید.
خوان سوم: گرفتن موافقت گروه و دانشکده
در این مرحله طرحی که نوشته اید تا به عنوان پایان نامه اجرا کنید، به گروه موردنظر (بالینی یا علوم پایه) تحویل داده و منتظر داوری متخصصین می مانید. در این مرحله داوران احتمالا نظراتی برای بهتر شدن کار به شما خواهند داد که باید آنها را اصلاح کنید و به کامنتهای داوری پاسخ دهید. سپس گروه پروپوزال اصلاح شده شما را برای قسمت پژوهشی دانشکده تان که کارهای مربوط به تصویب پروپوزال های پایان نامه ها را به عهده دارد ارسال می کند. در این مرحله هم یکبار دیگر داوری صورت می گیرد و نظرات داوران برای شما ارسال می شود. اما باید پیگیر باشید و از زمان تشکیل جلسه در دانشکده اطلاع داشته باشید. بعد از این داوری های متعدد، می توانید طرح خود را در سامانه ثبت طرح های تحقیقاتی دانشگاهتان که زیر نظر معاونت پژوهشی دانشگاه است وارد کنید تا بتوانید بودجه طرح را تامین کنید و از همه مهمتر کد اخلاق بگیرید.
خوان چهارم: تصویب پایان نامه و گرفتن کد اخلاق
به این مرحله که می رسید دیگر همه کارهایی که باید انجام می دادید انجام داده اید و حالا طرحی که نوشته اید برای داوران و شورای پژوهشی و متخصصین دیگر ارسال می شود تا نظرات خود را مطرح کنند و سپس آن نظرات برای شما فرستاده می شود تا جواب منطقی و علمی خود را به اصلاحات درخواستی مطرح کنید. اگر این مرحله به سلامتی طی شود و داوران اصلاحات شما را قبول کنند، طرح شما به کمیته اخلاق دانشگاهتان ارسال می شود تا از نظر کدهای اخلاقی در پژوهش های زیست پزشکی مورد بررسی قرار بگیرند. این مرحله هم داوری سفت و سختی دارد به خصوص در مورد آزمودنی های انسانی. بعد از گذراندن این مرحله دیگر طرح پایان نامه شما تصویب شده وبه شما اجازه داده می شود که کار خود را آغاز نمایید.
خوان پنجم: اجرای کار
حالا میرسیم به اینکه از نظر اجرایی چگونه پایان نامه را شروع کنم؟ این مرحله دیگر به خود شما بستگی دارد که چقدر دقیق و درست کار را انجام دهید. اینجا براساس روش کاری که در طرح اولیه خود نوشته اید و مورد تصویب قرار گرفته است، کار اجرایی طرح را آغاز کرده و با توجه به زمان و هزینه و امکاناتی که در اختیارتان است مدت زمانی طول می کشد تا این مرحله به اتمام برسد.
خوان ششم: تجزیه و تحلیل داده ها
در این مرحله باید داده هایی که جمع آوری شده را وارد نرم افزار آماری مربوطه کرده، کدگذاری نمایید و سپس با کمک مشاور آماری ارتباط بین متغییرها را آنالیز نمایید. سپس نتایج را به صورت جدول و نمودار یا به صورت متنی درآورده و ارائه می کنید. این مرحله اهمیتش در این است که تمام زحمات شما در طول جمع اوری داده ها در این فصل نمایش داده می شود بنابراین باید دقت زیادی به خرج دهید.
خوان هفتم: نوشتن فصل های مختلف پایان نامه و دفاع نهایی
اما در آخرین خوان رستم باید تمام ۶ خوان قبلی را جمع بندی کنید و به عنوان آخرین مرحله دانشجویی خود از آنچه انجام شده وبه پایان رسیده در حضور داوران تخصصی دفاع کنید. این مرحله مثل رد شدن از آتش است زیرا زحماتی را که در طول این مدت متحمل شده اید حالا باید مورد قبول داوران قرار بگیرد. بعد از اینکه در جلسه دفاع از ایده خود و نتایج به دست آمده دفاع قابل قبولی داشتید، داوران هریک جداگانه به شما نمره ای داده و سپس این نمرات باهم جمع می شوندو به عنوان نمره نهایی شمااعلام خواهند شد. در اینجایک نکته وجود دارد و آن این است که اگر تاقبل از جلسه دفاع توانسته باشید مقاله منتج از پایان نامه خود را در ژورنالی معتبر به چاپ برسانید، نمره بالاتری برایتان در نظر گرفته می شود. این مساله در دانشگاههای مختلف با هم متفاوت است، اما دانشجویان دوره دکترای تخصصی (PhD) معمولا بدون چاپ مقاله اجازه دفاع از پایان نامه خود را ندارند.
در بسیاری از دانشگاهها در همان جلسه دفاع، مراسم سوگند نیز برگزار شده و دانشجو رسما فارغ التحصیل می گردد. هفت خوان رستم دشوار نیستند به شرطی که در تمام مراحلی که ذکر شدند، به اندازه کافی وقت برای توانمندسازی خودتان صرف کرده باشید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
چگونه بیان مساله بنویسیم ؟ [ آموزش گام به گام ]
پیش دفاع پایان نامه چیست؟ در جلسه پیش دفاع چه بگوییم؟ [ موفق عمل کن ]
ارسال همزمان مقاله به چند مجله [ آیا صحیح است؟ ]
چگونه رزومه انگلیسی بنویسیم ؟ [ در کمترین زمان قبول شو ]
نحوه نوشتن روش تحقیق در پایان نامه [ ۰ تا ۱۰۰ فصل سوم ]
پیدا کردن موضوع برای مقاله علمی پژوهشی [ مناسب و جذاب ]
6 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
:(((((( واویلا از این هفت خوان رستم واقعا!
متاسفانه پایان نامه نویسی واسه همه دانشجو های هفت خوان رستم شده، ولی با اموزش های وامو مثه اب خوردن میتونید از این هفت خوان عبور کنید 🙂
وقتتون بخیر. یه سوالی داشتم دانشجوی پزشکی از ترم چند میتونه موضوع پایان نامه برداره؟ و اینکه کلا چقدر زمان درنظر بگیریم برای تصویب و اجراش؟
با سلام و وقت بخیر
شما از زمانی که وارد مقطع فیزیوپات شدید میتونید متناسب با علایقتون در حیطه ی تحقیقاتی در رابطه با موضوع پایان نامتون سرچ کنید.
البته که قبلش باید دوره سرچ در پایگاه علمی (مثل پابمد و اسکوپوس)، دوره ایده پردازی و دوره نقشه راه پژوهش رو گذرونده باشید تا مسیر پژوهش برای شما لذت بخش تر باشه
موفق باشید
همه پایان نامه ها کداخلاق لازم دارن یعنی؟
کد اخلاق لازمه شروع هر پژوهشی هست
البته که معمولا کد اخلاق برای مطالعات ثانویه به دلیل اینکه مستقیم با نمونه های انسانی یا حیوانی در ارتباط نیستن، ضروری نیست.